Sosyalist Sovyetler Birliği'nde Kürtler 1917-1956

Ulusal sorunların çözümü için, “sosyalizmin alternatif” olmaya devam ettiği günümüzde, yaşanan sosyalizm deneyiminde somut olarak Kürtlerin bu pratikten nasıl ve ne şekilde etkilendiklerini ortaya koyarken; bütün bir Sovyetler Birliği devleti dönemini bir ve aynı gösterme/görme hatalıdır. Tamamıyla içeriksel olan bu ayrımda, doğru tutum 1917'de başlayan sürecin 1956'daki SBKP XX. Parti Kongresi ile kesintiye uğratıldığıdır. Bu perspektifle, Sovyetlerdeki Kürtlerin durumu üzerine belirtilen tarihi dilim esas alınmıştır. Bu hiçbir şekilde “ikinci dönem önemsizdir!” anlamına gelmiyor/gelmez.

Sovyetlerdeki Kürtler üzerine araştırma yapanların ezici çoğunluğunun “proletarya diktatörlüğü karşıtlığı” ve özel olarak “Stalin düşmanlığı” temelinde hareket ettiklerini görürüz. Soruna önyargısal ve hazır reçetelerle yaklaşıldığı için objektif davranmaktan uzak bu kesimin olguları çarpıtması ile yoğun karşılaşma nedeniyle çalışmanın bir bakıma polemik tarzında ele alınması kaçınılmazdır.

Amaç, sadece polemik yapmak, aynı düşünceleri paylaşmayanları eleştirmek ve ‘ne pahasına olursa olsun Sovyetleri savunmak' değildir. Sovyetlerdeki Kürtler özgülünde olan-bitenin objektif olarak açığa çıkarılması ve eleştirinin bu zeminde yapılmasıdır.

Sovyetler Birliği'nin üzerinde yükseldiği onlarca ülke ve yüzlerce ulus/milliyet olgusu dikkate alındığında, “ulusal sorun gibi son derece karmaşık bir mesele”de işlerin sorunsuz çözümlenebilmesini beklemek ve iddia etmek mümkün değil!

Sovyetler Birliği'ndeki Kürtler üzerine yazılan çok az sayıda kitap, belge ve yazı bulunmaktadır. Bir nebze ‘yaygınlaşan' bu materyalin konunun çok yönlü ele alınmasında belli bir katkı katkısı olsa da, esasında olguların yerine ‘kendi doğrusunu' koyan bir mantığın hakimiyeti nedeniyle güvenilirliği zayıf kalmaktadır.

Bu çalışma içinde, diğer şeylerin yanında sosyalist tarihin çarpıtılmasına da yanıt verilmeye çalışıldı. Sosyalizm koşullarında Kürtlerin durumunu ele alan bu çalışmanın, halkımızın özgürlük mücadelesine olumlu bir tartışma ve katkı sunması dileğiyle.